قاچاق دام در قطب دامپروری ایران ، فروش اجباری دام مولد در خراسان شمالی! - وبلاگ پیوست

به گزارش وبلاگ پیوست، خراسان شمالی به عنوان یکی از قطب های پرورش دام در کشور با خروج بی رویه دام از استان و زیرساخت های ضعیف فرآوری روبرو است؛ همین مسئله باعث شده تا دامداران سود خاصی از این شغل نبرند.

گروه دانشگاه وبلاگ پیوست، خراسان شمالی به عنوان یکی از قطب های پرورش دام در کشور با خروج بی رویه دام از استان و زیرساخت های ضعیف فرآوری روبرو است؛ همین مسئله باعث شده تا دامداران سود خاصی از این شغل نبرند. دومینوی افزایش قیمت هم بین اجناس مختلف دست به دست می گردد؛ یک روز لبنیات و حبوبات، روز دیگر گوشت قرمز و روغن. این ماجرا در خراسان شمالی کمی متفاوت است. این استان که از نظر فراوری دام در صندلی مناسبی واقع شده است و می تواند بیش از احتیاج خود گوشت قرمز فراوری کند، در عین ناباوری در بازارهایش قیمت گوشت بیش از استان های اطراف است.

طبق آمار سازمان جهاد کشاورزی استان در خراسان شمالی 2 میلیون و 12 هزار رأس دام سبک شامل گوسفند و بز، 79 هزار رأس دام سنگین از جمله گاو و گوساله، 2 هزار و 400 نفر شتر و هزار رأس اسب وجود دارد که سالانه 221 هزار و 118 تن انواع محصول از جمله گوشت قرمز، گوشت مرغ، شیر، عسل و تخم مرغ فراوری می گردد. با استنابه این آمار خراسان شمالی با داشتن 2 میلیون و 500 هزار واحد دامی یکی از قطب های دامپروری کشور محسوب می گردد.

با این حال شرایط پرورش دام سبک و سنگین طی سال های گذشته در استان بهتر شده؛ به طوری که طبق گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی میزان فراوری گوشت قرمز در این استان در ابتدای دولت یازدهم 17 هزار و 196 تن بوده است که در امسال به 22 هزار و 140 تن رسیده است. از سوی دیگر بر اساس اعلام دامپزشکی خراسان شمالی، طی شش ماهه نخست امسال 33 هزار و 538 رأس دام سبک، 3 هزار و 512 رأس دام سنگین با نظارت بهداشتی در 8 کشتارگاه دام استان کشتار شده که این میزان بالغ بر هزار و 721 تن گوشت قرمز است.

اما در همین مدت آمار دیگری نیز از خروج دام زنده از خراسان شمالی اعلام شده که نشان از ظرفیت بالای فراوری گوشت و فرآوری محصولات گوشتی در استان است. ابراهیم تقوایی مقدم، مسئول واحد قرنطینه اداره کل دامپزشکی خراسان شمالی در این خصوص به میزان صدور مجوز های خروج دام از استان اشاره و اظهار کرد: از ابتدای امسال تا خاتمه شهریورماه برای حمل 2 هزار و 878 رأس گاو و گوساله زنده، 198 هزار و 681 رأس گوسفند و بز زنده مجوز های بهداشتی و قرنطینه ای صادر شد.

اگر فرض کنیم در نیمه دوم سال نیز به همین میزان دام سبک از استان خارج گردد، می بایست طی یک سال حدود 400 هزار دام از استان خارج گردد؛ اما آمار دیگری نیز وجود دارد که تفاوت چشمگیری با آمار ارائه شده مسئولان دارد. مهدی شکاری، مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی به خبرنگار دانشجو می گوید: سالانه 700 هزار رأس دام مازاد بر احتیاج استان به صورت زنده و پرواری برای کشتار به دیگر استان ها حمل می گردد.

وی در مورد قاچاق دام هم ادامه می دهد: قاچاق دام کشور بیشتر از مرز های غربی انجام می گردد و دام خراسان شمالی به صورت قاچاق خارج نمی گردد؛ اما بخشی از دام هایی که به سایر استان ها حمل شده، ممکن است به شکل قاچاق از آن استان ها به خارج از کشور منتقل گردد.

به این ترتیب معین می گردد آمار دقیقی از میزان خروج دام زنده از استان در دست مسئولان قرار ندارد. این مسئله را باید در کنار سخنان محمد وحیدی، نماینده مردم بجنورد در مجلس شورای اسلامی گذاشت که گفت: از خراسان شمالی روزانه 3 هزار دام خارج می گردد و هیچ فرآوری در استان شکل نمی گیرد.

با این حال نباید فراموش کرد که گاهی دامداران مجبور به فروش دام زنده خود به دلالان هستند. دلالانی که منتظرند دام ارزان بخرند و در استانی دیگر گران تر بفروشند و در این بین نیز دامدار سود خاصی نصیبش نمی گردد. یکی از علل اصلی فروش و خروج دام به صورت زنده از خراسان شمالی را می توان نبود زیرساخت های فرآوری گوشت در استان دانست. نه تنها خراسان شمالی در زمینه فعالیت کارخانه های فرآوری بسیار ضعیف است؛ بلکه استان در کشتار دام مورد احتیاج خود نیز با مشکل روبرو بوده است. به صورت کلی 93 واحد صنایع تبدیلی و تکمیلی در بخش کشاورزی خراسان شمالی وجود دارد که هم اکنون 50 درصد آن فعال، 25 درصد نیمه فعال و 25 درصد راکد است.

خراسان شمالی که از نظر فراوری دام در صندلی مناسبی واقع شده است و می تواند بیش از احتیاج خود گوشت قرمز فراوری کند، در عین ناباوری در بازارهایش قیمت گوشت بیش از استان های اطراف است.

از این تعداد فقط 12 واحد مربوط به فرآورده های لبنی، 9 واحد خوراک دام و طیور و چهار کشتارگاه صنعتی دام و طیور است. با در نظر دریافت فعالیت 50 درصد آن و نیمه فعال بودن 25 درصد دیگر و منهای کشتارگاه های مرغ، تقریباً سهم کارخانه های فرآوری گوشت و لبنیات در استان تقریباً هیچ است. این در حالی است که مسئولان مختلف بار ها و بار ها این موضوع را متذکر شده اند و تا به امروز کسی برای حل آن قدمی برنداشته است. به عنوان نمونه رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی بار ها گفته که متأسفانه بیشتر محصولات استان از این حوزه به صورت خام به فروش می رسد که برای بالا بردن ارزش افزوده باید صنایع تبدیلی و تکمیلی، صنایع بسته بندی و ایجاد زنجیره فراوری را رونق دهیم.

محسن پولادی، کارشناس امور اشتغال روستایی در قرارگاه پیشرفت و آبادانی خراسان شمالی از اجرای اصلاح نژاد دام در بعضی از روستا های استان خبر می دهد و می گوید: خراسان شمالی یکی از نخستین استان هایی بود که در موضوع اصلاح نژاد دام سبک وارد شد که با توجه به راندمان و فراوری خوب در این کار پایلوت کشوری نیز نام گرفت.

پولادی ادامه می دهد: در این طرح طی یک فرآیند دوساله با تهیه سرمایه در گردش و تأمین نژاد های اصلاحی برای چندقلوزایی و همزمان سازی زایش، دامدار به سود قابل توجهی در شرایط فعلی می رسد و دام ارزشمندتری را روانه بازار می نماید؛ به طور مثال در این طرح دامدار شاهد افزایش راندمان زایش گوسفندان خود از 60 تا 70 درصد معمول به 110 تا 150 درصد است.

این کارشناس اظهار می نماید: با توجه به نوع ژن این دام ها و افزایش قابل توجه فراوریات و محصولات آن همچون قیمت های 5 تا 6 برابری دام های اصلاح نژاد شده به همراه گوشت بیشتر دام ها، ضمن جبران هزینه ها، سود مناسبی را برای دامدار رقم می زند که هم اکنون نیز با استقبال دامداران محلی در بخشی از روستا های شهرستان بجنورد همراه شده است.

دامداران خراسان شمالی مجبور به فروش دام مولد خود هستند

امان الله حسین پور، نماینده مردم اسفراین در مجلس شورای اسلامی در شورای اقتصاد مقاومتی خراسان شمالی که در سالن جلسات استانداری برگزار می گردد، اظهار کرد: 34 درصد شاغلان خراسان شمالی به کشاورزی مشغول هستند و 25 درصد فراوری ناخالص استان را محصولات کشاورزی شامل می گردد. وضیعت خراسان شمالی در شاخص های گوناگون نامناسب است. کشاورزان برای تأمین هزینه های خوراک دام مجبور هستند دام های مولد خود را بفروشند که این امر باعث خواهد شد تا چند ماه دیگر استان در تأمین گوشت قرمز و دام با مشکل روبرو گردد.

حسین پور ادامه داد: کشاورزان در تأمین ضمانت برای دریافت تسهیلات بانکی با مشکل روبرو هستند. همچنین ارائه تسهیلات به دامداران قطع شده است که این امر برای دام پروران خراسان شمالی آسیب زاست. نصب کنتور بر روی چاه های آب روستایی در کمتر از ده درصد چاه های آب کشور اجرا شده؛ اما در خراسان شمالی این اتفاق به صورت کامل اتفاق افتاده که این موضوع باعث فشار به کشاورزان شده است.

تخصیص نهاده به دامدارانی که کنستره فراوری می نمایند

احمد یوسفی، مدیر جهاد کشاورزی اسفراین نیز در این خصوص در مصاحبه با دانشجو اظهار می نماید: نهاده ها را صرفاً به دامدار هایی می دهیم که خودشان فراوری نماینده کنسانتره هستند؛ یعنی اگر پروانه، دام و آسیاب میکسر داشته باشند نهاده به آن ها داده می گردد تا خوراک اصلی دامشان را فراوری نمایند. کسانی که آسیاب ندارند از کنسانتره آماده استفاده می نمایند به این ترتیب که با 7 کارخانه داخل استان قرارداد منعقد شده و عمده نهاده ها به این کارخانه ها تعلق می گیرد و کارخانه در قبال دریافت ذرت، جو و سویای دولتی، کنسانتره فراوری می نماید.

یوسفی ادامه می دهد: دامدار از جهاد کشاورزی حواله دریافت می نماید و پس از رجوع به کارخانه بدون پرداخت کارمزد خوراک دام خود را تهیه می نماید؛ نظارت بر حسن توزیع نیز صورت می گیرد.

مدیر جهاد کشاورزی اسفراین با اشاره به اینکه بعضی دامداران به کنسانتره اندکی احتیاج دارند، می گوید: برای این دامدار صرف ندارد که به کارخانه برود لذا به تعاونی ها مراجعه می نماید و کنسانتره می خرد.

در حالی که مسئولان از اجرای نظارت ها سخن می گویند؛ اما مشاهدات عینی و اعتراض دامداران معین می نماید این نظارت ها یا آنچنان دقیق نیست و یا کارایی ندارد. به این ترتیب دامداران همچنان برای تهیه نهاده های دولتی با مشکل روبرو اند و این عاملی خواهد شد تا روز به روز میزان فراوری گوشت قرمز و یا لبنیات در خراسان شمالی کاهش یابد.