کشف کتیبه ای با اشعار سعدی بر تارک صخره های دشت مرودشت
به گزارش وبلاگ پیوست، مصلح بن عبدالله مشهور به سعدی شیرازی، شاعر قرن هفتم، از نام آورترین شاعران ایران زمین است که پس از تحصیل در نظامیه بغداد راهی سفرهای دور و درازی شد و تجارب بسیاری از این راه کسب نمود، چنانکه خود می گوید:
در اقصای عالم بگشتم بسی/ بسر بردم ایام با هرکسی/ تمتع به هر گوشه ای یافتم/ زهر خرمنی، خوشه ای یافتم
سعدی تا آخر عمر در پرتو حمایت سلسله اتابکان فارس در شیراز ماند و به تألیف کتاب هایی چون بوستان و گلستان در مدت زمان اندکی پرداخت. وی که به عنوان استاد سخن سرای پارسی و شیخ اجل شناخته می گردد، تأثیر گسترده ای بر زبان فارسی و شاعران پس از خود گذاشته است. سبک شعری او چنان زیبا، لطیف، ساده و در عین حال ظریف است که هر مخاطبی را سرشار از ذوق و هیجان می کند.
ابوالحسن اتابکی (دانش آموخته زبان باستانی و دکتری تاریخ) در همین زمینه از کشف سنگ نوشته ای نویافته در کوهستان های دشت مرودشت اطلاع داد که چندین سده بعد با اشعار سعدی شیرازی مزین شده است.
وی در این باره گفت: این سنگ نوشته در کنار یکی از قلاع سه گنبدان روی صخره کنده ای نگاشته شده که این قلاع (قلعه شکسته، قلعه استخر، قلعه اشکنوان) خود تاریخ دیرینه ای در سرزمین پارس، پشت سر گذاشته اند.
اتابکی؛ علت نگارش این سنگ نوشته با اشعار سعدی را تاثیر انکارناپذیر شعر استاد سخن سرای پارسی بر زبان فارسی و ساده نویسی همراه با ایجاز آن می داند تا آنجا که این اشعار، قرن ها در مکتب خانه ها تدریس می شده و از سوی دیگر در میان مردم عام، به عنوان ضرب المثل در خور توجه و ستایش بوده است.
نجمه ابراهیمی (کارشناس ارشد تاریخ) نیز در همین زمینه اذعان داشت: اشعار سعدی به علت تاثیر حکمت و غنای موعظه و پند در طی سده های متمادی پس از او، از سوی شاهزادگان و امرا، گرانسنگ و وزین شمرده می شده، چندان که اشعار بسیاری از این شاعر شیرازی بوسیله حاکمان یا شاهزادگان خوش ذوق و سلیقه بر روی اماکن تاریخی در سده های بعد به نگارش درآمده است.
وی نمونه شاخص این حاکمان را سلطان ابراهیم، نواده امیر تیمور گورکانی، بازگو نمود که اشعار سعدی را نه تنها بر ایوان جنوبی کاخ تچر تخت جمشید، حجاری کرده بلکه دو کتیبه دیگر نیز در شیراز، از استاد سخن سرای پارسی به نگارش درآورده است.
اتابکی درباره این کتیبه نویافته اذعان داشت: در چندین سده بعد به تاریخ هفدهم ربیع اول، کاتبی خوش ذوق به نگارش چند بیت از اشعار سعدی بر صخره کنده ای در کوهستان های دشت مرودشت پرداخته که در این اشعار، شیخ اجل شیفتگان سرای سپنج و وابستگان قدرت را مخاطب قرار می دهد:
ای دریغا که بی ما بسی روزگار
بروید گل و بشکفد نوبهار
بسی تیر و دیماه و اردی بهشت
بر آید که ما خاک باشیم و خشت
وی در انتها اذعان داشت متن کامل این غزل در حکایت معنی بیداری در خواب غفلت در باب توبه و راه صواب در کتاب بوستان سعدی چنین آورده شده است:
فرو رفت جم را یکی نازنین
کفن کرد چون کرمش ابریشمین
به دخمه برآمد پس از چند روز
که بر وی بگرید به زاری و سوز
چو پوسیده دیدش حریرین کفن
به فکرت چنین گفت با خویشتن
من از کرم برکنده بودم به زور
بکندند از او باز کرمان گور
دو بیتم جگر کرد روزی کباب
که می گفت گوینده ای با رباب:
دریغا که بی ما بسی روزگار
بروید گل و بشکفد نوبهار
بسی تیر و دی ماه و اردیبهشت
برآید که ما خاک باشیم و خشت
منبع: گردشبان